به گزارش نماینده، شهریار زرشناس (متولد ۱۳۴۴) در تاریخ فلسفه و روانشناسی در خارج از کشور تحصیل کرده و تاکنون بیش از بیست اثر مکتوب از او به چاپ رسیده است. «اشاراتی درباره لیبرالیسم در ایران»، «توسعه»، «جامعه مدنی»، «سرمایهسالاری»، «نیمه پنهان آمریکا»، «مبانی نظری غرب مدرن»، «واژهنامه فرهنگی، سیاسی»، «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران (دو مجلد)» و «نهیلیسم» تعدادی از آثار زرشناس است.
وی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است و از سال ۷۱ در دانشگاههای مختلف مشغول به تدریس است. وی تاکنون بیش از ۱۰۰ عنوان مقاله در موضوعات مختلف فلسفی، تاریخی، سیاسی، ادبیات و روانشناسی تألیف کرده است. او با تحلیل و انتقادش به فرهنگ غرب بر مبنای آموزههای فلسفی و غربشناختی خاص خودش مشهور است. در ادامه تحلیل او از انگیزه فرهنگی امام خمینی(ره) در ایجاد و تثبیت انقلاب اسلامی آمده است:
شهریار زرشناس در گفتوگو با تسنیم گفت: انقلاب اسلامی که به رهبری امام خمینی(ره) رقم خورد دو وظیفه را با هم دنبال میکرد و امام راحل(ره) عمیقا به این دو وظیفه آگاهی داشتند و آنها را توامان پیگیری میکردند؛ وظایف دوگانهای که کاملاً به هم پیوسته بوده و هست و این وظایف دو وجه یک ماهیت واحد را تشکیل میداد.
وی ادامه داد: نخستین هدفی که امام برای انقلاب در نظر داشتند این بود که انقلاب در مقیاس جهانی طلیعهدار عبور از غرب مدرن باشد، آن هم در افق دین، نه در هر افقی که شد! این نکته بسیار مهم است. دومین وظیفه یا هدف هم این بود که در مقیاس داخلی از غربزدگی و شیفتگیبه غرب عبور کنیم.
زرشناس با بیان اینکه امام راحل(ره) همواره این دو هدف را همراه با هم دنبال میکرد، افزود: اما به اعتقاد من از همان فردای پیروزی انقلاب جریاناتی که امام به دنبال عبور از آنها بود، بیکار ننشستند و یک جریان و تحرک بسیار گستردهای را رقم زدند که بیشتر هم ابعاد فرهنگی داشت تا سیاسی و اقتصادی و...
به گفته استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همه تحرکها و جریانهایی که برای مقابله با وظایف اصلی انقلاب شکل گرفتند، همزمان با هم نبودند، اما میتوان گفت مقطع صریح بروز و ظهور آن از اواسط دهه ۶۰ بود که با ناکامی دشمن در جنگ تحمیلیاش بر عیله ایران این تحرک شدت بیشتری هم پیدا کرد.
زرشناس گفت: به نظر من اگر ما بتوانیم ابعاد و مختصات و مسیر تاریخ این جبههگیری فرهنگی و تا حدی سیاسی-اقتصادی که در ۳ دهه اخیر فعالیت داشته، بشناسیم، میتوانیم ببینیم که مشکلات و نیازمندیها و نقاط آسیبپذیر ما در حوزههای فرهنگ، سیاست و اقتصاد کجاست. با این شیوه میتوانیم علت بسیاری از کمبودها را در حوزه فرهنگ و اقتصاد و سیاست تشخیص دهیم.
وی در توصیف انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: بنابراین از این نظر انقلابی که امام(ره) رقم زدند، صرفاً یک جابهجایی حکومتها نبود و ایشان صرفا به دنبال این نبودند با یک حرکت سیاسی، یک نظام سیاسی را بهجای نظام سیاسی دیگر بنشانند. امام(ره) نمیخواست تنها یک مدل حاکمیت سیاسی (مثلاً رژیم پهلوی) را رد کنند و یک نوع حکومت دیگر را جایگزین آن کنند.
این پژوهشگر حوزه فرهنگ افزود: امام راحل(ره) دعوی بنیادینی داشتند و آن این بود که عالمی را که ماهیتاً متفاوت از عالم مدرن غربی است، روی کار بیاورند و این اتفاق هم افتاد؛ یعنی با ظهور ایشان و پیروزی انقلاب یک فضای جدید و پارادایم فکری - فرهنگی جدید در جهان ظهور کرد که در دوره سیطره ایدئولوژی غرب مدرن کاملا مغفول مانده بود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: نکته جالب توجه در رقم زدن انقلاب اسلامی به دست امام این است که انقلاب اسلامی ما در فضایی اتفاق افتاد که نزدیک به ۱۵۰ سال میراث غربزدگی شبهمدرن بر آن نقش بسته بود و سیستمهای منسجم این غربزدگی در این کشور شکل گرفته بود. پیش از انقلاب در همین ایران ما سیستمهای فرهنگی، سیاسی و اقتصادیای که بهشکل بسیار منسجم و نیرومندی در حال فعالیت بود، بهلحاظ نظری کاملا به غرب وابسته بود. از سوی دیگر در مقیاس جهانی هم که ما با سیطره عالم غرب مدرن مواجه بودیم.
وی اظهار کرد: امام راحل این شرایط را کاملا شناخته بودند و در این شرایط اقدام به قیام و رقم زدن انقلاب اسلامی کردند. تا این انقلاب هم در مقیاس جهانی طلیعهدار عبور از پارادایم فرهنگی غرب مدرن باشد و هم در مقیاس داخلی سیستمها را دگرگون کند.
زرشناس در پایان با تاکید بر اینکه امروز گاهی و توسط عدهای از این وظایف مهم انقلاب اسلامی و اهدافی که امام برای آن متصور بودند، غفلت میشود، گفت: این دو وظیفه همواره باید مد نظر ما باشد و آرمان انقلاب اسلامی را با آنها پیش ببریم. همچنین باید جریانهایی را که میخواهند این وظایف را تضعیف کنند بشناسیم و مرزبندیهای انتقادیمان را با آن مطرح کنیم.
نظر شما